Çocukları okumaya teşvik etmek, sadece sağlam okuryazarlık becerileri geliştirmelerine yardımcı olmakla kalmayıp aynı zamanda öğrenme sevgisini ve hayal gücünü de teşvik ettiği için zihinsel gelişimlerinin hayati bir parçasıdır. Her şeyden önce ebeveyn veya öğretmen olarak bizler çocuklarımıza iyi bir rol model olmalıyız. Ne demişler: “Üzüm üzüme baka baka kararır.” Kitap okumayı alışkanlık hale getirmiş bir ebeveynin okuma ile ilgili söyleyeceği her şey çok daha etkili olacaktır. Çocuklar genellikle yetişkinlerin davranışlarını taklit eder. Sizi zevk için okurken görürlerse, okumaya ilgi duymaları daha olasıdır. Okumayı günlük rutininizin görünür bir parçası haline getirin. Evde çoluk çocuk birlikte kitap okuyacağınız zamanlar belirlemek sıklıkla dile getirilen bir tavsiyedir.
Evinizde okumaya elverişli bir ortam oluşturun: Evinizde rahat oturma yerleri, iyi bir aydınlatma ve çocukların yaşlarına uygun çeşitli kitapların bulunduğu, insana dinginlik verecek bir okuma köşesi tasarlayın. Burayı çocukların okumayla ilişkilendirebileceği çekici bir alan haline getirin.
Çok çeşitli kitapları içeren bir kitaplık oluşturun: Çocuklara çeşitli türleri, konuları ve okuma seviyelerini kapsayan geniş bir kitap yelpazesi sunun. İlgi alanlarına ve okuma becerilerine hitap eden seçenekler sunun.
Çocuklarla birlikte kütüphaneyi ziyaret edin: Çocuğunuzu düzenli olarak yerel kütüphaneye götürün. Örneğin Ankara’da yaşayan veya Ankara’yı ziyaret eden ebeveynler çocuklarını Millet Kütüphanesi (bkz. Foto 1), Milli Kütüphane gibi büyük kütüphanelere götürebilirler. Millet Kütüphanesi çocuklar için hikâye okuma/yazma seansları ilgi çekici etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır. Bu tür yerlere gitmek onları kitaplarla dolu bir dünyayla tanıştırmak için harika bir yoldur.
Foto 1. Millet Kütüphanesi Cihannümâ Salonu (Fotoğraf: Hemdem Akademi)
Zaman zaman çocuklara yüksek sesle kitap okuyun: Yaşı ne olursa olsun çocuğunuza kitap okumak harika bir bağ kurma deneyimidir ve hikayelere ve dile karşı sevgiyle yaklaşmalarına yardımcı olur. İlgi çekici olay örgüsüne ve canlı resimlere sahip kitaplar seçin. Ancak çocuklar sessiz okumaya da teşvik edilmeli. Sesli okuma seansları dışında hep gözle, sessiz okumalıdırlar.
Onlara kendi okuyacakları kitapları seçme hakkı verin: Çocukların ilgi alanlarına göre kendi kitaplarını seçmelerini teşvik edin. Onların seçimleri her zaman sizin tercihlerinizle uyuşmayabilir ancak onların tercihlerine saygı duymak önemlidir.
Okumayı düzenli bir etkinlik haline getirin: Örneğin yatmadan önce kısa hikayeler veya hafta sonlarında/okul çıkışında özel okuma zamanı gibi günlük bir okuma rutini oluşturun. Tutarlılık, okumayı bir alışkanlık haline getirmeye yardımcı olur.
Teknolojiyi de kullanmayı ihmal etmeyin. Basılı kitapları teşvik etmek çok önemli olsa da dijital kaynaklar da değerli olabilir. E-kitaplar ve sesli kitaplar, bazı çocuklar için okumayı daha erişilebilir ve etkileşimli hale getirebilir. Dijital okuyucu olarak bilinen cihazlar çok farklı işlevler sunabilir ve birçok kitabı zahmetsizce her zaman yanınızda bulundurmanızı sağlar.
Okumayı gerçek hayatla ilişkilendirin: Çocuklara okumanın günlük yaşamla nasıl ilişkili olduğunu gösterin. Örneğin yemek pişirirken tarifleri okumayı, bir şeyin kendi kendinize yapabilmek için talimatları takip etmeyi veya bir yolculuk sırasında harita okumayı düşünebilirsiniz.
Okuma hedefleri belirleyin ve ödüller verin: Çocuğunuz için okuma hedefleri oluşturmayı düşünün. Bu hedeflere ulaşmalarını teşvik etmek için özel bir hediye veya yeni bir kitap gibi küçük ödüller sunun. Bunu yapmanız okumayı eğlenceli ve motive edici hale getirebilir.
Tartışmayı teşvik edin: Çocuklarınızla aynı kitabı okuyun ve okuduğu kitaplarla ilgili onlarla sohbet edin. Kitabın içeriği ile ilgili hem hatırlamaya yönelik sorular hem de eleştirel düşünmeye ve problem çözmeye yönelik sorular sorun. Bu sadece anlamayı artırmakla kalmaz, aynı zamanda okumayı sosyal bir etkinlik haline getirir.
Sabırlı ve destekleyici olun: Tüm çocuklar okuma sevgisini aynı hızda geliştirmeyebilir. Okumaya aynı şekilde alışamayabilirler. Sabırlı olun ve üzerlerinde çok fazla baskı kurmaktan kaçının. Kendi hızlarında ilerlemelerini teşvik edin.
Okuma başarılarını kutlayın, onları teşvik edin, ödüllendirin ve destekleyin: Çocuğunuzun okuma yolculuğundaki önemli başarılarını ve dönüm noktalarını kutlayın. Okuduğu kitapları biriktirmelerini zaman zaman onları tekrar karıştırmalarını ve hatta okumalarını önerin.
Bir Kitap Kulübüne Katılın veya Başlatın: Bir aile veya çocuk kitap kulübüne katılmayı veya başlatmayı düşünün. Bu, okuma deneyimlerini ve tartışmaları paylaşmanın eğlenceli bir yolu olabilir.
Amacınızın okumayı çocuklar için keyifli ve ödüllendirici bir deneyim haline getirmek olduğunu asla unutmayın. İyi bir rol model olmayı unutmayın. Bu stratejileri uygulayarak, çocuğunuza yaşam boyu sürecek bir okuma sevgisi aşılamaya ve genel bilişsel ve duygusal gelişimini desteklemeye yardımcı olabilir, onların bir kitap kurdu olarak yetişmelerini sağlayabilirsiniz.